Adwekcja mas powietrza warunkująca formowanie się wydajnego opadu atmosferycz-nego w Polsce na przykładzie katastrofalnych powodzi w Raciborzu w lipcu 1997 oraz w Dobczycach w maju 2010

trajektorie wsteczne, model HYSPLIT, nawalne i wydajne opady atmosferyczne, powodzie w Polsce w 1997 i 2010 r

Cel pracy stanowi analiza kierunków napływu mas powietrza warunkujących wystąpienie opadów o bardzo dużych sumach wywołujących w konsekwencji wezbrania powodziowe w Raciborzu w lipcu 1997r. oraz w Dobczycach w maju 2010r. Analiza została przeprowadzona w oparciu o trajektorie wsteczne wygenerowane z modelu HYSPLIT. Model  ten funkcjonuje w internecie w ramach systemu READY na stronie ARL (USA). Baza danych wykorzystana w modelu (Reanaliza NCEP/ NCAR) zawiera w formie gridowej wartości  pola meteorologicznego z powierzchni całej kuli ziemskiej, które są uaktualniane co trzy godziny. Model opracowany przez ARL został wykorzystany do wygenerowania trajektorii wstecznych w okresie od godziny 0.00 UTC 5. lipca do 6.00 UTC 9. lipca 1997r. (w interwałach czasowych 6. godzinnych) kończących się w Raciborzu (50,1^oN, 18,2^oE) oraz od godziny 6.00 UTC 15. maja do 6.00 UTC 19. maja 2010r. (w tych samych interwałach) kończących się w Dobczycach (49,9^oN, 20,1^oE). Trajektorie zostały wyznaczone na poziomach 500, 2000 oraz 4000 metrów nad poziomem gruntu. Przeprowadzone analizy wykazały, ze w obydwóch przypadkach na najwyższym poziomie (4000 m) powietrze napływało znad basenu Morza Śródziemnego. Na niższych poziomach powietrze napływało z szeroko rozumianego sektora północnego. Umożliwiało to adwekcję wilgotnych mas powietrznych z różnych obszarów zasilania. Bardzo duży wpływ na wystąpienie znacznych sum opadów miała intensywna konwergencja w strefie frontów atmosferycznych rozdzielających odmienne pod względem termicznym masy powietrza. Intensywność opadów spowodowana była nie tylko względami cyrkulacyjnymi ale również uwarunkowaniami orograficznymi. Wiązało się to z położeniem zarówno Raciborza, jak i Dobczyc w strefie pogórza.