Analiza cech fizycznych nasion wybranych gatunków jałowców

nasiona, cechy fizyczne, jałowiec, współzależności, sortowanie

W dostępnej literaturze brakuje informacji o zakresie zmian cech fizycznych nasion większości krzewów leśnych i występujących między tymi cechami współzależności. Dane te są potrzebne przy projektowaniu i modelowaniu wielu procesów związanych z obróbką materiału nasiennego. Z tego względu dokonano pomiarów prędkości krytycznej unoszenia, grubości, szerokości, długości, masy i kątów tarcia zewnętrznego nasion wybranej grupy krzewów, a mianowicie czterech gatunków jałowców (chińskiego, pospolitego, skalnego i wirginijskiego). Na podstawie tych pomiarów obliczono wskaźniki charakteryzujące relacje między wymiarami i masą nasion. Wyniki pomiarów i obliczeń opracowano statystycznie, wykorzystując analizę wariancji, analizę korelacji oraz analizę regresji liniowej. Średnie wartości wyznaczonych cech nasion zawierają się w przedziałach: prędkość krytyczna unoszenia – od 6,99 do 9,51 m·s–1, grubość – od 1,72 do 2,56 mm, szerokość – od 2,23 do 3,28 mm, długość – od 3,40 do 4,60 mm, kąt tarcia zewnętrznego – od 26,61 do 34,18° i masa – od 6,93 do 19,56 mg. Cechą najbardziej skorelowaną z pozostałymi jest masa nasion, a najmniej – kąty tarcia zewnętrznego i gęstość. Największe wartości współczynnika korelacji oraz równania z najwyższą wartością współczynnika determinacji uzyskano dla zależności masy i prędkości krytycznej unoszenia (nasiona jałowców chińskiego i wirginijskiego) oraz masy i grubości (nasiona jałowców pospolitego i skalnego). W procesie uszlachetniania materiału nasiennego jałowców jest wskazane stosowanie separatorów sitowych z sitami o otworach okrągłych, przy czym zadowalające efekty można uzyskać przy wykorzystaniu sit z otworami o średnicy: 1,5 i 1,75 mm (jałowiec wirginijski), 1,75 i 2,0 mm (jałowiec pospolity), 2,0 i 2,5 mm (jałowiec chiński) oraz 2,25 i 2,75 mm (jałowiec skalny).