Wpływ parametrów fermentacji ciasta i wypieku na zawartość deoksyniwalenolu i toksyny T-2 w pieczywie żytnim

dekontaminacja, ELISA, wypiek laboratoryjny, deoksyniwalenol, T-2 toksyna

Celem niniejszej pracy było określenie wpływu sposobu prowadzenia fermentacji ciasta chlebowego oraz temperatury wypieku pieczywa na zawartość deoksyniwalenolu i toksyny T-2 w miękiszu i skórce pieczywa wykonanego ze skażonej mąki żytniej. Ziarno żyta inokulowano fragmentami grzybni Fusarium wyrosłej na podłożu mineralnym. Ze skażonego ziarna przygotowano mąkę i wykonano fermentację ciasta metodą bezpośrednią z dodatkiem kwasu mlekowego (jednofazową) i trzyfazową (na żurku). Po zakończeniu fermentacji wykonano wypiek pieczywa w temperaturze: 200^oC przez 20 minut oraz  230^oC przez 15 minut. Po przemiale skażonego ziarna we frakcji otrąb znajdowało się znacznie więcej mikotoksyn w porównaniu do mąki. Obie metody przyczyniły się, w przypadku miękiszu chlebka porażonego przez F. species i F. graminearum, do spadku zawartości deoksyniwalenolu (DON), zaś chlebka porażonego przez F. culmorum do wzrostu zawartości tej mikotoksyny. W skórce chlebka zawartość DON i T-2 była nieznacznie niższa niż w miękiszu. Największą redukcję obu mikotoksyn w miękiszu uzyskano w metodzie bezpośredniej: DON w mące skażonej F. species i toksyną T-2 w mące skażonej F. graminearum.Nieznacznie skuteczniejsze w redukcji zarówno DON, jak i toksyny T-2, okazało się działanie temperatury wypieku 230^oC przez 15 minut. Zmniejszenie poziomu DON po zastosowaniu wyższej temperatury odnotowano dla skórki chlebków z mąki porażonej przez F. species i F. graminearum, przy czym maksymalna różnica w degradacji DON spowodowana temperaturą wypieku wynosiła 2,4%, a w degradacji toksyny T-2 – 3,1%. Jednak we wszystkich otrzymanych chlebkach zawartość badanych mikotoksyn była wyższa od najwyższego dopuszczalnego poziomu.