Fauna of water mites (Hydrachnidia) in Polish and Belorussian parts of the Polesie Region

wodopójki, ekologiczne zróżnicowanie jeziora, zbiorniki wodne, rzeki, torfowiska, Polesie Lubelskie, Polesie Białoruskie

Polesie jest największym w Europie obszarem bagienno-torfowiskowym, który w znacznym stopniu zachował swój naturalny charakter. Dotyczy to szczególnie polskiej części tej podprowincji, która charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczo-krajobrazowymi, z wielką różnorodnością ekosystemów wodno-torfowiskowych, łąkowych i leśnych. Rozległy obszar białoruskiej części Polesia wyróżnia się natomiast znaczną monotonią krajobrazu, zdominowanego przez torfowiska niskie i zbiorniki im towarzyszące – silnie zeutrofizowane lub dystroficzne jeziora oraz kanały melioracyjne i sieć wodną rzeki Prypeć. Drapieżne roztocze wodne wodopójki (Hydrachnidia), powszechnie występujące w różnorodnych zbiornikach wodnych, były badane na Polesiu Lubelskim w latach 1964-2000 oraz w południowo-wschodniej białoruskiej części Polesia (współpraca z Instytutem Zoologii Białoruskiej Akademii Nauk) w latach 1993-2000. Obszar badań polskiej części Polesia obejmował Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie, natomiast białoruskiej: Poleski Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny, torfowisko Olmany w dolinie rzeki Stviga oraz rezerwaty Zvaniec i Sporovskij. Badano: jeziora, trwałe zbiorniki eutroficzne, starorzecza, zbiorniki torfowiskowe i okresowe oraz rzeki, kanały i rowy melioracyjne. Materiał gromadzono przy pomocy metod powszechnie stosowanych w badaniach hydrobiologicznych. Na Polesiu Lubelskim stwierdzono występowanie 136 gatunków wodopójek, na Polesiu białoruskim 97 gatunków. Większe bogactwo gatunkowe wodopójek Polesia Lubelskiego wynika z bardziej zróżnicowanych ekologicznie zbiorników wodnych: jezior, rzek, zbiorników torfowiskowych (kwaśnych i węglanowych) oraz drobnych zbiorników trwałych i astatycznych. W części białoruskiej Polesia dominują natomiast kwaśne wody torfowiskowe jezior, rzek i kanałów, dlatego też – fauna wodopójek jest tu uboższa i słabo zróżnicowana gatunkowo – z przewagą jakościową i ilościową gatunków drobnozbiornikowych i torfowiskowych. W faunie wodopójek badanego obszaru wyróżniono 7 grup ekologicznych gatunków: 1. jeziorne stenotopowe związane ze strefami sublitoralu i profundalu (zimnosteno-termiczne), 2. jeziorne eurytopowe, związane z litoralem (eurytermiczne), 3. drobnozbiornikowe, 4. torfowiskowe, 5. wiosennej fauny astatycznej, 6. reobionty, 7. reofile. Analizowano udział jakościowy i ilościowy tych grup w charakterystyce porównawczej fauny wodopójek Polesia Lubelskiego i południowo-wschodniej części Polesia Białoruskiego.