Melioracje a ochrona przyrody

melioracje, ochrona przyrody

Pierwotne ukierunkowanie melioracji było zgodne z ogólnie przyjętym paradygmatem, że działanie człowieka powinno zmierzać do maksymalnego wykorzystania zasobów przyrody dla zaspokojenia potrzeb społeczeństwa. Narastająca w opinii publicznej świadomość, że taka działalność prowadzi do zagrożenia i destrukcji środowiska przyrodniczego, w tym także bytu człowieka, spowodowała ukształtowanie się nowego podejścia. Zakłada ono, że działalność melioracyjna musi być ukierunkowane na zrównoważony rozwój środowiska, oparty na utrzymywaniu w nim równowagi między zadaniami produkcyjnymi a tymi, które zapewniają odtwarzania jego zasobów oraz zachowanie stanu gwarantującego jego istnienie. Nowe podejście do środowiska przyrodniczego spowodowało potrzebę weryfikacji dotychczasowej koncepcji melioracji, w tym melioracji na Polesiu Lubelskim. Działalność melioracyjna nie może bazować na dotychczasowym głównym zadaniu, jakim jest ulepszanie terenów rolniczych dla potrzeb intensyfikacji produkcji rolnej. Obecnie podstawowym zadaniem melioracji staje się kształtowanie terenów rolniczych według zasad zrównoważonego rozwoju. W realizacji tych zadań przedmiotem jest przestrzeń wiejska (rolnicza) i zawarte w niej zasoby, zaś działania melioracyjne stanowią narzędzia (środki) do osiągnięcia zamierzonych celów. Obecnie, w warunkach transformacji systemowej rolnictwa i obszarów wiejskich Polski, celem tym jest równoważenie rozwoju funkcji przestrzennych systemów przyrodniczo-społeczno-gospodarczych. W pracy założono, że w obszarze wiejskim, w tym także na Polesiu Lubelskim, można wydzielić przestrzeń rolniczą, w tym przestrzeń objętą ulepszaniem. Przestrzeń rolnicza, w tym meliorowana, może być podzielona na część predysponowaną do intensywnego rolnictwa oraz część z dominacją funkcji przyrodniczych. W pracy podjęto problematykę zakresu, zasad i metod melioracji obszarów intensywnego rolnictwa oraz obszarów rolniczych cennych przyrodniczo Polesia Lubelskiego. Rozwój funkcji każdego z tych obszarów (systemów przestrzennych) wymaga specyficznych melioracji. Specyfika ta odnosi się szczególnie do terenów dolinowych – terenów bagiennych i pobagiennych, dolin rzecznych i terenów przyjeziornych. Znaczną uwagę poświęcono również systemowi wodno-melioracyjnemu Kanału Wieprz-Krzna, związanemu z regulacją rzek, budową zbiorników retencyjnych i wykonywaniem przerzutów wody.