Możliwość retencjonowania odpływu na przykładzie wybranej mikrozlewni lessowej

zbiornik wodny, retencja, zlewnia rolnicza

W pracy podjęto próbę oceny możliwości retencjonowania wody w zbiorniku okresowym zlokalizowanym na terenie mikrozlewni lessowej, we wsi Stawka Aleksandrowska (Płaskowyż Nałęczowski). Zbiornik powstał w dnie suchej doliny zboczowej – w zagłębieniu, gdzie dodatkową pojemność retencyjną uzyskano dzięki przegrodzeniu doliny nasypem drogowym z przepustem. Zlewnia zbiornika (150 ha) w całości zagospodarowana jest rolniczo. Badania prowadzono w latach 2000-2003. Oprócz analizy struktury użytkowania gruntów oraz podstawowych charakterystyk fizycznych zlewni zbiornika, określono również jego pojemność, wykonywano systematyczne pomiary stanu wody oraz mierzono poziomy wody gruntowej w sąsiedztwie. W okresie badań prowadzone były także pomiary opadów atmosferycznych. Badania wykazały, że stany wody w zbiorniku uzależnione są od zasilania powierzchniowego (roztopy i intensywne opady deszczu), a w dłuższym okresie czasu od dopływu wód gruntowych. W okresie badań objętość retencjonowanej wody wynosiła średnio 2600 m3 (maksymalnie 4400 m3). W drugiej połowie 2003 roku (rok wyjątkowo ubogi w opady atmosferyczne) stwierdzono całkowity zanik wody w zbiorniku. Zjawisko to poprzedzone było znacznym obniżeniem poziomu wód gruntowych w jego sąsiedztwie – w niektórych studzienkach pomiarowych nawet o 170 cm w stosunku do najwyższego poziomu. Badany zbiornik korzystnie wpływa na zasoby wodne i walory przyrodnicze zlewni, jednak z powodu niewielkiej pojemności oraz astatyczności jego funkcje gospodarcze są ograniczone (w trakcie badań zbiornik wykorzystywany był przede wszystkim jako wodopój).