Wybrane elementy zachowań głuszców (Tetrao urogallus L.) podczas rozrodu w hodowli zamkniętej

głuszec, tokowisko, hierarchia społeczna, behawior, rozród

Od kilkudziesięciu lat w Polsce, jak i w większości krajów europejskich obserwowany jest spadek liczebności oraz kurczenie się areałów osobniczych głuszców (Tetrao urogallus L.). W związku z tym faktem od kilkunastu lat podejmowane są próby hodowli zamkniętej głuszców, a odchowane osobniki wsiedlane są do naturalnych siedlisk. Obecnie w Polsce funkcjonują dwie hodowle wolierowe tego gatunku, charakteryzujące się nieco odmienną specyfiką odchowu ptaków. Celem badań było określenie przydatności ptaków hodowlanych do introdukcji na podstawie ich behawioru w różnych okresach tokowiska. Obserwacje zachowań ptaków prowadzono w jednej wolierze, w której żyły 2 koguty, a swobodny dostęp do niej miały 3 kury. Badania prowadzono w dwóch okresach sezonu rozrodczego, metodą całodziennych obserwacji (od świtu do zmierzchu) notując czasokresy trwania poszczególnych rodzajów zachowań. W początkowej fazie tokowiska wystąpiło ustalanie się hierarchii społecznej pomiędzy kogutami. Kogut starszy więcej czasu spędzał na ziemi, starając się wyprzeć potencjalnego konkurenta ze swojego areału. W drugim okresie tokowiska kogut starszy był już wyraźnym dominantem, większość czasu przebywał na ziemi wykazując zachowania tokowiskowe (granie pieśni), natomiast kogut młody jako osobnik podporządkowany był mało widoczny, pojawiał się na chwilę na otwartym terenie, po czym chował się w zaroślach, ustępując tym samym miejsca głównemu tokowikowi. Ponadto zachowanie koguta dominanta w okresie pełni tokowiska wskazuje na pewne podobieństwo do zachowań tokowików w warunkach naturalnych, objawiające się przebywaniem na grzędzie (żerdź nad ziemią), sfruwanie z niej i granie pieśni godowej (tokowanie). Wystąpiło duże zróżnicowanie zachowań kur (głuszek), zarówno w pierwszej fazie jak i w pełni tokowiska. Pomimo faktu, że kury miały swobodny dostęp do wszystkich wolier, najwięcej czasu spędzały w wolierze, z kogutem dominantem, którego traktowały jako potencjalnego kandydata do rozrodu. U kur wystąpiło również ustalanie się hierarchii społecznej, a najniższe miejsce w tej hierarchii zajęła głuszka o wyraźnym stopniu asymetrii ciała (kulawizna). Otrzymane wyniki wskazują na podobieństwo zachowań ptaków pochodzących z hodowli wolierowej, do zachowań w warunkach naturalnych, a tym samym sugerują, że ptaki te nie zatraciły naturalnych instynktów i są w pełni przydatne do zabiegów reintrodukcyjnych.