Współzależności między cechami fizycznymi nasion jodły pospolitej

Abies alba, nasiona, wymiary, masa, cechy rozdzielcze, korelacja, sortowanie, frakcje

Z doniesień literaturowych wynika, że na tempo i efektywność kiełkowania nasion w dużym stopniu wpływa ich masa. Jednak ze względu na trudność przeprowadzenia na dużą skalę kalibracji nasion pod względem ich masy poszukuje się cech silnie z nią powiązanych, które w zastępstwie można wykorzystać przy separacji materiału nasiennego. W związku z tym celem pracy jest wyznaczenie zakresu zmienności podstawowych cech fizycznych nasion jodły pospolitej oraz określenie współzależności między tymi cechami w aspekcie wykorzystania uzyskanych informacji przy planowaniu i realizacji procesów sortowania nasion tego gatunku. Badaniami objęto 5 partii nasion, które pozyskano z polskich drzewostanów w regionie nasiennym Jd62. Dokonano pomiarów prędkości krytycznej unoszenia, grubości, szerokości, długości, kąta tarcia zewnętrznego i masy każdego nasiona. Na podstawie tych cech obliczono geometryczną średnicę zastępczą, wskaźnik proporcji wymiarów, wskaźnik sferyczności oraz gęstość nasion. Stwierdzono, że cechami rozdzielczymi, które można wykorzystać przy kalibracji nasion jodły pospolitej pod względem ich masy w kolejności malejącego związku korelacyjnego są: grubość, długość, prędkość krytyczna unoszenia, szerokość, gęstość oraz kąt tarcia zewnętrznego. W procesie uszlachetniania analizowanego materiału nasiennego powinno się stosować przede wszystkim separatory sitowe z sitami o otworach podłużnych, wyposażone w przynajmniej dwa sita: o wymiarze roboczym ≠3,5 mm i ≠2,25 mm. Dzięki takiemu zestawowi sit z materiału nasiennego będzie można wyodrębnić nasiona bezwartościowe oraz wydzielić frakcję nasion najbardziej dorodnych, którą ze względu na potencjalnie najwyższą zdolność kiełkowania można przeznaczyć do prowadzenia siewu punktowego lub obsiewania pojedynczych kaset i bloków styropianowych przy produkcji tzw. sadzonek z bryłką.